Er is een nieuw boek uit van John Allen Paulos. Wie zich verder verdiept in gecijferdheid komt vroeg of laat de naam tegen van John Allen Paulos, wiskundeprofessor aan de Temple University in Philidelphia.
Zijn eerste boek Innumeracy, Mathematical illiteracy and its consequences (Ongecijferdheid – De gevolgen van wiskundige ongeletterdheid) is nog steeds te koop en ook nog steeds uiterst lezenswaardig. In 1988 was het een wereldwijde bestseller omdat het met veel humor en messcherpe analyses blootlegde hoe moeilijk het voor veel mensen is om allerlei kwantitatieve beweringen op waarde te schatten. Hij zelf benoemt het als the layperson’s misconceptions about numbers, probability and logic. Zijn vele voorbeelden gaan over ongrijpbaar grote getallen en heel kleine kansen, over fouten in logische uitspraken, en over de flaters in uitspraken in het publieke debat, maar ook in krantenartikelen en beleidsdocumenten. Het boek maakte vooral grote indruk omdat Paulos liet zien dat ongecijferdheid niets te maken heeft met opleidingsniveau of cognitieve capaciteiten. Zelfs succesvolle academici uit allerlei verschillende disciplines doen zich in zijn voorbeelden gelden als ongecijferd. Rudy Kousbroek noemde dit in het nawoord bij de Nederlandse vertaling kunstmatige domheid: goed opgeleide mensen die op verjaardagen koketteren met hun eigen onvermogen om ook maar iets met getallen te (willen) snappen.
Net verschenen
Net verschenen van de inmiddels 70-jarige Paulos is zijn negende boek over dit thema: A numerate life – A mathematician explores the vagaries of life, his own and probably yours. De meeste van zijn boeken, zoals Een wiskundige leest de krant, Een wiskundige op de beurs, en Een getallenman zijn vertaald in het Nederlands en deze zal vast ook snel volgen. Het is een uiterst leesbaar boek dat veel wegheeft van een autobiografie. Echter zonder enige zelfverheerlijking of borstklopperij. Deze wiskundige reflecteert op zijn ervaringen op tal van gebieden van zijn eigen leven.
Gecijferdheid en onderwijs
Paulos schrijft ook al twintig jaar een wekelijkse column voor ABC-news: Who’s counting. Bijna elke column kan al aanleiding zijn voor een klassengesprek of bron van inspiratie om eens gecijferd naar het huidige nieuws in onze kranten te kijken. (zie abcnews.go.com en zoek Paulos)
Paulos volgend zou het in alle reken- en wiskundeprogramma’s een verplicht onderdeel moeten zijn leerlingen te leren kritisch te kijken naar hoe zij zelf en anderen omgaan met kwantitatieve redeneringen. En dat kan al heel simpel in spelletjes, bij beslissingen waarbij keuzes gemaakt moeten worden of bij als-dan redeneringen. Maar ook door kritisch met leerlingen naar getallen, grafieken en tabellen uit de krant te kijken.
Destijds bij de invoering van wiskunde A op vwo (1985) en havo (1988) en het nieuwe programma voor vmbo (1992) werd nog nadruk gelegd op de wenselijkheid om zo’n kritische blik bij leerlingen te ontwikkelen. Wat is er toch de afgelopen vijftien jaar gebeurd in ons reken- en wiskundeonderwijs? Wanneer is zo’n functionele en inspirerende kijk op rekenen en wiskunde afgegleden naar de roep om breukensommetjes, staartdelingen en verplichte rekentoetsen zonder rekenmachine?
Mijn pleidooi is: lezen dat nieuwe boek van Paulos en gebruik zijn columns voor ABC-news in de klas. Ik zal wat aanzetten doen op de website gecijferdheid.nl. Ik hoor graag uw ervaringen.
Eerder verschenen in 2016 in Euclides 91(5). p.19
Voor meer informatie: www.gecijferdheid.nl/John_Allen_Paulos.htm